فاگوسیتوز، یکی از پرکاربردترین فرآیندهای سلولی در سیستم ایمنی انسان است که به صورتی کارآمد میکروب‌ها و ذرات بزرگ را از بین می‌برد. در این فرآیند، سلول‌های خاصی به نام فاگوسیت‌ها، با استفاده از وزیکول‌های متصل به غشاء خود به نام فاگوزوم، میکروب‌ها را فراهم می‌کنند و سپس آن‌ها را به سمت لیزوزوم‌ها جهت تجزیه آنزیمی هدایت می‌کنند.
افزایش کارایی با اپسونیزاسیون
افزایش کارایی فاگوسیتوز با اپسونیزاسیون باکتری‌ها به شدت افزایش می‌یابد. چسباندن یک قطعه اختصاصی IgG یا مکمل، C3، می‌تواند به طور قابل توجهی کارایی فاگوسیتوز را افزایش دهد.
نقش گیرنده‌ها در فاگوسیتوز
گیرنده‌های مکمل، CR1 و CR3، از جمله گیرنده‌های اولیه برای opsonization توسط مکمل هستند. همچنین لکوسیت‌های پلی‌مورفونوکلئر (PMNs) نیز گیرنده‌هایی را برای قطعه IgG Fc (FcγRs) بیان می‌کنند که فاگوسیتوز را تسهیل می‌کند.
مکانیسم تخریب میکروب‌ها
عوامل مهمی از جمله رادیکال‌های اکسیژن، نیتریک اکسید، پروتئین‌های ضد میکروبی، پپتیدهای ضد میکروبی و پروتئین‌های اتصال دهنده در فرآیند تخریب میکروب‌ها در فاگولیزوزوم نقش دارند.
مولکول‌های تنظیم‌کننده پاسخ ایمنی
سیتوکین‌ها به عنوان مولکول‌های تنظیم‌کننده‌ای در پاسخ ایمنی تأثیرگذار هستند که از طریق گلبول‌های سفید و گروه‌های وابسته آن‌ها مانند ماکروفاژها، آزاد می‌شوند.
فاگوسیتوز: نقش برجسته‌ای در سیستم ایمنی
فاگوسیتوز، یک فرآیند اساسی در سیستم ایمنی است که سلول‌های مختلفی از جمله نوتروفیل‌ها، ماکروفاژها، سلول‌های دندریتیک و لنفوسیت‌های B را به تخریب میکروارگانیسم‌ها مشغول می‌کند. این فرآیند از اهمیت ویژه‌ای در پاسخ به التهاب‌ها و عفونت‌ها برخوردار است.
نقش سلول‌های ایمنی در فاگوسیتوز
- نوتروفیل‌ها: این سلول‌های خونی سریعاً وارد بافت‌ها می‌شوند و در التهابات حاد، پاتوژن‌ها را فاگوسیت می‌کنند.
- ماکروفاژها: این سلول‌ها در التهابات مزمن غالب هستند و علاوه بر فاگوسیتوز، پاراکرین‌های التهابی را نیز آزاد می‌کنند.
- سلول‌های دندریتیک: این سلول‌ها برای ایجاد پاسخ ایمنی خاص، فاگوسیتوز را انجام می‌دهند.
- لنفوسیت‌های B: این سلول‌ها نیز فاگوسیتوز را انجام می‌دهند و آنتی‌بادی آزاد می‌کنند.
مکانیزم تخریب میکروارگانیسم‌ها
PMNها دارای دو نوع مکانیزم کشتار هستند که وابسته به اکسیژن و مستقل از آن هستند. فاگوسیتوز میکروارگانیسم‌ها، تولید رادیکال‌های سوپراکسید و دیگر گونه‌های فعال اکسیژن را تحریک می‌کند که این عوامل میکروب‌کش قوی را تشکیل می‌دهند.
مراحل فاگوسیتوز
- بلعیده شدن میکروب: میکروب به وسیلهٔ غشایی به نام سودوپودیا به سلول می‌چسبد و بلعیده می‌شود.
- تشکیل فاگوزوم: فاگوزوم تشکیل شده و با لیزوزوم ترکیب می‌شود.
- هضم میکروارگانیسم: میکروارگانیسم توسط آنزیم‌های لیزوزومی هضم می‌شود.
- آزادسازی محتویات: تولیدات گوارشی از یک سلول آزاد می‌شوند.
نمونه‌هایی از فاگوسیتوز
– فاگوسیتوز ویروس توسط ماکروفاژ: در اینجا ویروس به گیرنده‌های سطح سلولی ماکروفاژ متصل شده و فاگوسیت می‌شود.
– فاگوسیتوز باکتری توسط PMNها: PMNها میکروب را بلعیده کرده و درون فاگوزوم می‌آورند.
با شناخت عمیق‌تر از فرآیند فاگوسیتوز و نقش مختلف سلول‌های ایمنی در این فرآیند، می‌توان بهترین استراتژی‌های مبارزه با عفونت‌ها و بیماری‌ها را طراحی کرد.
با راشا زیست همراه باشید…
